Intocht Duitse bezettingstroepen bij het Paleis op de Dam, mei 1940 // Stadsarchief Amsterdam – Vereenigde Fotobureaux N.V.
De joods-Amsterdamse Nocham Zeelander en Esther Dikker kregen in 1908, twee jaar na hun eerste zoon, een tweede kind: Willem Zeelander. Vader was een diamantsnijder, een beroep dat door veel joden werd uitgeoefend. Vanwege een florerende diamantindustrie vertrok de familie in 1922 naar Antwerpen. Hier ging het economisch gezien met de familie vele malen beter dan in Amsterdam. In 1938 kreeg Willem een lucratieve baan aangeboden in Amsterdam en liet daarmee zijn vader en moeder in Antwerpen achter. Ondertussen had Willem de liefde gevonden in de drie jaar jongere Rosine Goldsmit waarmee hij twee kinderen kreeg: Marcel en Norbert.
Met de Duitse inval van 10 mei 1940 en het vluchten van koningin Wilhelmina en de regering naar Londen, werd het voor de familie Zeelander te bedreigend. In de Volkskrant van 18 december jongstleden werd nog benadrukt dat vooral joden een symbolische band hadden met het Huis van Oranje: hiermee lieten de Oranjes zien dat joden volwaardige Nederlanders waren. Met de vlucht van de koningin werd de boodschap echter duidelijk: de achterblijvers stonden er vanaf nu alleen voor. De joden wisten wat dit betekende. Op 19 mei 1940 besloten Willem en Rosine een einde aan hun leven te maken met lichtgas. Ook de twee zonen van 7 en 8 jaar kwamen daarbij om het leven. Willem en Rosine waren niet de enigen die zich genoodzaakt zagen zich van het leven te beroven. Tussen 12 mei, de datum waarop koningin Wilhelmina naar Londen vertrok, en 20 mei 1940 overleden 143 Amsterdamse joden door zelfmoord, veelal hele gezinnen. Hun doodsoorzaken varieerden van morfinevergiftiging, ophanging, het doorsnijden van polsen, verdrinking en vergiftiging met onder andere slaappillen. Met de vlucht van de koningin wisten deze joden dat ze ervan af nu alleen voor stonden en zagen de dood als enige uitweg.
Hallo Owen, ik ben benieuwd naar de informatie achter dit bericht. Kan ik een groter artikel van je lezen? Hartelijk dank alvast.
(Ik ben trouwens ook benieuwd of je een connectie hebt met Enter (OV). Mijn peetoom heet namelijk ook Lammertink.
Groeten, Cecile
Beste Cecile,
Dank voor je interesse in onze website! Dit is het enige dat ik destijds heb geschreven over zelfdoding onder de joodse bevolking in de eerste dagen van de oorlog. Komende tijd zal er meer over de data geschreven worden!
Oh, en ik heb naar mijn weten geen familie in Enter wonen 🙂
^Owen
OK Goed om te weten. Ik ben er zeer in geïnteresseerd; hou me op de hoogte over dit specifieke thema. Voor jouw interesse: in mei a.s. vindt in Rijksmuseum Boerhaave een symposium plaats onder de titel Suicide and its prevention. Daar komen ook enkele internationale historici, van wie sommigen over een vergelijkbaar fenomeen elders hebben geschreven. Zie de website: http://www.suicide-and-its-prevention.eu/
Als je kijkt bij het tabblad program kun je per naam zien wat ze gepubliceerd hebben.